راهکار‌های مهار تورم در سال ۱۴۰۲

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، مهار تورم و رشد تولید شعاری است که رهبر معظم انقلاب برای سال ۱۴۰۲ انتخاب کردند دو موضوعی که به اعتقاد کارشناسان به درستی و با دقت در کنار هم انتخاب شدند و نامگذاری شدند، زیرا توجه به هر کدام از این دو موضوع به صورت جداگانه نمی‌تواند آن تحول و رشد اقتصادی مدنظر را برای ما به ارمغان بیاورد.
در برنامه میز اقتصاد امروز قصد داریم ضمن بررسی این موضوع، مهم‌ترین عوامل ایجاد تورم در کشور در سال‌های اخیر و همچنین راهکار‌های مهار آن را به اتفاق میهمانان برنامه به بحث و گفتگو بنشینیم.

میمانان این برنامه آقای دکتر طهماسب مظاهری کارشناس ارشد مسائل اقتصادی ، آقای سبحانیان معاون سیاست گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد (تلفنی) ، آقای دکتر قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی هستند.
آقای دکتر مظاهری در مقدمه هم بحث شد از شب گذشته که رهبر معظم انقلاب سال جدید را نامگذاری کردند خیلی‌ها روی این موضوع تاکید داشتند که هر دو موضوع، چون برای خیلی‌ها سوال بود چرا باید مهار تورم با رشد تولید در کنار هم مطرح شود، خیلی‌ها به این موضوع اعتقاد داشتند که اصلا توجه به هر کدام از این دو موضوع به صورت جداگانه نمی‌تواند آن تحول اقتصادی مدنظر را برای ما به ارمغان بیاورد نظر شما چیست؟
مظاهری: دوستانی که این صحبت را می‌کنند حرف درستی می‌زنند، چون این دو از هم جدا نیستند، دو بال یک پرواز اقتصاد هستند. در یک کلام می‌شود گفت که هر تصمیم اقتصادی توسط دولت گرفته شود که تورم را با خودش بیاورد و هر تصمیم تورم زا یک تصمیم برعلیه تولید است. هر یک درصد تورم می‌تواند یک درصد رشد تولید را کاهش دهد. در این سال‌های اخیر می‌شود گفت در ۱۶-۱۷ سال اخیر دولت‌های هفده سال اخیر تصمیمات بسیار زیادی برای رشد تورم گرفتند. اکثر آن‌ها با شوق خدمت بوده، ولی چون تورم زا بوده باعث کاهش تولید شده و امروز وضع اقتصاد ما در شرایطی قرار گرفته که خوش بین‌ترین افرادی که مسائل اقتصادی را زیرمجموعه و تاثیرپذیر از مسائل اجتماعی و سیاسی می‌دانستند امروز دیگر به یک جمع بندی رسیدند که بحث اقتصاد و لزوم اصلاح نظام اقتصادی ما اولویت اول را دارد و باید به آن پرداخت که مسائل اجتماعی و مسائل سیاسی مان را هم بتوانیم حل کنیم بنابراین رشد تولید و کاهش تورم به هم وابسته است و صحبت دیگری هم که دیشب مطرح فرمودند که صحبت پخته‌ای است این است که کاهش تورم و مهار تورم، مهار لجام گسیخته تورم مقدم بر رشد تولید است باید از آن جا شروع کرد و این حرف بسیار پسندیده و سنجیده و بخردانه‌ای است. در این فرصت کوتاه من در حد خودم ممکن است یک راهکار‌هایی را به نظرم برسد بگویم که بتواند کنترل تورم را با شدت بیشتری انجام دهد و این که در روز اول سال رسانه به این مسئله پرداخته خیلی خوب است، اولین کاری که دولت باید بکند این است که از همین روز اول سال به آن بپردازد و نگذارد یک ثانیه و یک روز هم از آن بگذرد و با جدیت بپردازد. اگر طبق روال جاری بگوید حالا ۵ روز تعطیل است و از ۱۷ فروردین فکر کنیم که چه کنیم نباید این کار را بکند، اولین کاری که دولت باید بکند این است که همانطور که شما بعنوان رسانه روز اول فروردین در این ساعت برای این بحث وقت گذاشتید من اگر جای دولت بودم و به دولت بخواهم توصیه کنم این است که از همین امروز فکر کنند چه باید بکنند، روز و ساعت و ثانیه را از دست ندهند.
سوال: دو بحث مطرح است هم مهار تورم و هم بحث رشد تولید ما در این برنامه با توجه به محدودیت زمانی که داریم سعی می‌کنیم روی مقوله تورم صحبت کنیم انشاالله در برنامه‌های بعدی بحث رشد تولید را هم بیشتر به آن خواهیم پرداخت، اما قبل از این که وارد بحث تورم شویم گزارش همکارانم را ببینیم.
آقای دکتر مظاهری قبل از این که بخواهیم راجع به عوامل و ریشه‌های تورم چه در حوزه داخلی و چه در حوزه بین المللی صحبت کنیم، به زبان ساده خود موضوع تورم را قدری برای بینندگان باز کنید که اصلا بحث تورم منظور چیست و آن عواملی که این تورم را شکل می‌دهد و روی آن تاثیر می‌گذارد چه مواردی است؟
مظاهری: مهم‌ترین و شاید بگویم تنها عاملی که تورم را شکل می‌دهد این است که دولت با دلایل مختلف حتی با توجیهات خیلی مثبت برای ارائه خدمات بیشتر به مردم، بیش از درآمدی که دارد خرج می‌تراشد برای خودش، ناچار می‌شود برای این که خرجش را بتواند تامین کند که اسمش می‌شود کسری بودجه این تفاوت درآمدو خرجی که می‌خواهد بکند می‌شود کسری بودجه، برای این که این کسری بودجه را تامین کند ناچار می‌شود پول انتشار دهد، چاپ کردن یک بخشش است و نقدینگی یک بخش است که به صورت اسکناس به بازار نمی‌آید و همه عواملش دست دولت است یعنی دولت ریشه همه این حرف‌ها است آن جایی هم که در این آمار هم نشان دادند که بعضی سال‌ها بهبود پیدا کرد، دولت بود که خودش را جمع و جور کرد بهبود پیدا کرد در این ۱۷ سال گذشته جا‌هایی که دولت نتوانست خودش را جمع و جور کند و هزینه بیش از درآمدش برای خودش تراشید کمبود منابعش را از هر روشی اصلا فرقی نمی‌کند گاهی دوستان دولت می‌گویند ما از این روش استفاده نمی‌کنیم، از این روش استفاده می‌کنیم، فرقی نمی‌کند دولت وقتی برای تامین کمبود پولش می‌رود سراغ تامین کسری بودجه مستقل از این که کدام روش را داشته باشد منجر به خلق نقدینگی می‌شود، خلق نقدینگی شد وقتی نقدینگی بیش از رشد تولید ایجاد شد گرانی به بار می‌آورد خیلی طبیعی و خیلی روشن است. من برای این که تصویری به مردم بدهم این آمار عمومی است و همه هم گفته اند در انتهای دولت آقای خاتمی و شروع دولت آقای احمدی نژاد نقدینگی که در جامعه بود حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان بود من اعداد را گرد می‌کنم، کل نقدینگی ناشی از ۵۰ سال فعالیت بانک مرکزی بود از رشد قیمت نفت سال ۵۲ که از دو دلار شد ۱۲ دلار تا انقلاب ما، تا دوران جنگ، تا دوران بازسازی همه این‌ها روی همدیگر به صورت انبوهی و تجمیع شده شد ۷۰ هزار میلیارد تومان، آقای احمدی نژاد در هشت سالی که بود این ۷۰ هزار میلیارد تومان را کرد حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان، آقای روحانی ۶۰۰ هزار میلیارد تومان را کرد ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان، آقای رئیسی در یک سال و ۷ ماه، ۳۲۰۰ را تحویل گرفت امروز حدود ۶ هزار هزار میلیارد تومان است این رشد نقدینگی هیچ کسی عاملش نیست الا دولت، یعنی تنها کسی که رشد نقدینگی را ایجاد می‌کند دولت است ولاغیر اصلا شک نکنید سراغ کس دیگری نروید دولت است که با سیاست هایش رشد نقدینگی را اضافه می‌کند با یک رشد حدودا ۳۰ درصد در سال در حالی که رشد تولید ما مثلا سه درصد، دو درصد، چهار درصد به طور خوش بینانه این اعداد است و سال‌هایی هم منفی بوده است.
سوال: شما فقط علت را نقدینگی می‌دانید در بحث تورم؟
مظاهری: تفاوت رشد نقدینگی با رشد تولید ناخالص ملی، اگر ما سالی ۳۰ درصد نقدینگی مان رشد کند، ۳۰ درصد هم تولیدمان رشد کند به اندازه رشد نقدینگی که قدرت خرید ایجاد می‌کند اولین خاصیت نقدینگی قدرت خرید است، کسی که نقدینگی می‌آید به حسابش قدرت خرید دارد اگر معادل آن تولید هم بالا برود خوب قیمت‌ها ثابت می‌ماند، اما اگر نقدینگی رشد کند، تولید ثابت بماند یا کمتر رشد کند این تفاوت، تفاوتی می‌شود که تبدیل به تورم می‌شود و بنابراین باید جلوی این را بگیریم حالا این که چه روش‌هایی را دولت‌ها به کار می‌برند که این نقدینگی به این شکل شدید رشد می‌کند خوب آن محل بحث فنی اقتصادی است شاید امروز به عنوان روزاول سال برای این که دولت بخواهد مجموعه تدابیری را داشته باشد که نقدینگی را کنترل کند، تورم کنترل شود پشت سرش هم بتواند رشد تولید فراهم شود به نظرم رسید که چند کار است که دولت نباید بکند را بگوییم این شاید راحت‌تر باشد از این که
سوال: شما راجع به دلایل صحبت کردید، بحث راهکار‌ها را اجازه دهید توضیحات آقای سبحانیان معاون وزیر اقتصاد را هم بشنویم. آقای دکتر سبحانیان سلام، بحث شعار سال البته با بحث محوریت مهار تورم است آقای دکتر دلایل مختلفی را بحث کردند راجع به تورم، بحث نقدینگی را خیلی رویش تاکید داشتند از نظر شما در حال حاضر مهم‌ترین عوامل ایجاد تورم یا افزایش تورم در کشور چه مواردی است؟
سبحانیان: همان طور که اشاره شد ما در کشورمان یک سری مسائل تاریخی داریم که این مسائل تاریخی از دهه‌های گذشته برجای باقی مانده و متاسفانه طی سال‌های گذشته هم تشدید شده است. من از این مسائل با عنوان کلی ناترازی‌ها یاد می‌کنم، ناترازی در بودجه دولت، ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی، ناترازی در حوزه برخی از بخش‌های اقتصادی مثل حوزه انرژی، حوزه غذا، ناترازی بانک‌ها این عوامل من اگر بخواهم خیلی به اجمال عرض کنم این عوامل سرریز پیدا کرده در حوزه نظام بانکی کشور یعنی ما در صندوق‌های بازنشستگی مان با ناترازی‌هایی مواجه بودیم و منابع ومصارف همخوان نبوده، از محل منابع یا بانک مرکزی یا شبکه بانکی کشور تامین شده است یا ناترازی‌های بودجه‌ای که مربوط به مثلا سال‌های اخیر لزوما عرض کردم این مسائل، مسائل دهه‌های گذشته است مسئله تورم مسئله یکی دو سال اخیر یا پنج ده سال اخیر نیست مسئله‌ای است که متاسفانه در کشور ما به یک درد مزمن تبدیل شده است ما تا زمانی که در حاکمیت ببینید خیلی وقت‌ها دولت در یک عمل انجام شده قرار می‌گیرد این که می‌فرمایند هر آن چه که اتفاق می‌افتد در دولت است فارغ از این که من اصلا بحث این دولت و دولت‌های قبل را ندارم می‌خواهم بگویم مسئله تورم تصمیمی است که بایددر حاکمیت گرفته شود و حاکمیت عزم و اراده کند برای حل و فصل آن، چون فرض کنید که تصمیمی گرفته شود قانونی وضع شود که بار مالی برای دولت ایجادکند در حالی که منابع آن دیده نشود، خوب این حتما می‌تواند به این ناترازی‌ها در بودجه دولت، در شبکه بانکی کشور، در صندوق‌های بازنشستگی کشور دامن بزند و از این جهت است که عرض می‌کنم که حتما باید درهمه ارکان حاکمیت به ویژه در مجلس و در دولت این اراده وجود داشته باشد برای این که ما بتوانیم تورم را کنترل کنیم من به نظرم در سال گذشته در سال آغازین آغاز به کار دولت اقدامات خوبی انجام گرفت البته ناکافی، وقتی که دولت سیزدهم روی کار آمد رشد نقدینگی ما تقریبا بالای ۴۰ درصدبود یعنی نزدیک ۴۲، سه درصد رشد نقدینگی ما در مهرماه، شهریور ماه ۱۴۰۰ بود، براساس آخرین آماری که من از بانک مرکزی دارم ما این رشد نقدینگی را به حدود ۳۴ درصد کاهش دادیم یعنی دولت تلاش کرده که در حوزه کنترل نقدینگی این کار را انجام دهد و در عین حال ابزار‌هایی را طراحی کند برای این که بتواند اعتبارات را به سمت تولید هدایت کند، در عین حال بحث نوسانات ارزی را حتما باید دولت متمرکز شود یک مقداری در این چند وقت گذشته نوسانات ارزی متاسفانه به وجود آمد که آن را هم به حمدالله دولت دارد کنترل می‌کند این‌ها مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و دولت دارد تلاش خودش را می‌کند که بتواند آن افزایش‌های سرسام آوری که یعنی محل‌هایی که متاسفانه ایجاد شده هزینه‌های دولت آن‌ها را دارد کنترل می‌کند شاید بد نباشد شما از مسئولین دستگاه‌های دولتی بپرسید که به لحاظ بودجه وضع شما چطور است در یک سال و چند ماه گذشته به شدت دولت تلاش کرده با سختگیری بسیار بالایی در بحث افزایش هزینه‌ها عمل کند، شما مستحضرید که مثلا دولت در افزایش هزینه‌های خودش حتی در حوزه حقوق و دستمزد کارکنان خودش هم تلاش کرد که این عدد را عدد بالایی نبیند که هزینه‌های دولت افزایش نیابد، بنابراین عرضم این است که دولت دارد تلاش خودش را می‌کند هم در حوزه انضباط بخشی به بودجه خودش، کنترل کسری‌های خودش که آن را از طریق استقراض از شبکه بانکی کشور و بانک مرکزی تامین نکند و هم در حوزه نظام بانکی این تلاش وجود داشته و اعداد و ارقام گویای این است که دولت در این مسیر دارد گام برمی دارد به جهت اهمیت موضوع رشد و تورم در ابتدای آغاز به کار دولت یک نقشه راهی تدوین شد نقشه راه رشد غیرتورمی و فقرزدا و دولت به این موضوع واقف بود که دو مسئله کلیدی که کشور الان با آن مواجه است کمبود رشد در کشور و تورم‌های فزاینده است من امیدوارم که با تدبیر بسیار خوبی که مقام معظم رهبری به خرج دادند و این سال را سال کنترل تورم و رشد اقتصادی نام نهادند تمرکز دولت بر این دو مولفه مهم اقتصادی بیشتر شود و ما بتوانیم دستاورد‌های بزرگ تری را در سال جاری در این دو مقوله انشاالله داشته باشیم.
سوال: با توجه به آن برنامه و نقشه راه دولت و الان شعار سال قاعدتا نظام، حاکمیت، دولت به این جمع بندی رسیده که این بحث تورم را در اولویت قرار دهد و آن را مهار کند، مجدد خدمت شما برمی گردیم آقای سبحانیان، آقای دکتر مظاهری شما هم در صحبت هایتان اشاره داشتید که از سال‌های قبل این تصمیمات اشتباه دولت‌های مختلف مسیر‌های اشتباه اتفاق افتاده و الان به این جا رسیدیم، اما دولت فکر می‌کنم اوایل آذر بود که نقشه راه غیرتورمی را برای دو سال معرفی کرد و کار را شروع کرد، این نشان داد که دولت سیزدهم به بحث تورم حداقل توجه دارد و برایش برنامه ریزی کرده، الان هم که شعار سال به این موضوع اختصاص یافته شما هم در راهکار‌ها فرمودید که چه نباید کرد، شما بفرمائید راهکار برای این که ما بخواهیم یک تورم افسارگسیخته را مهار کنیم چیست؟
مظاهری: دو نکته به فرمایش آقای سبحانیان اضافه کنم، ایشان از ناترازی‌ها صحبت کردند و سه ناترازی اصلی را گفتند که اولین و مهمترین آن ناترازی بودجه دولت است که اصلا ریشه و علت همه این‌ها از آن جا شروع می‌شود نکته دوم ناترازی بانک‌ها است این حرف ایشان هم درست است عمده دلیل و علت ناترازی بانک‌ها، تسهیلات تکلیفی دولت است به سیستم بانکی در همین یک کلام داشته باشید البته تسهیلات تکلیفی، تسهیلات اجباری و تسهیلات دستوری سه نوع دولت می‌نشیند برای بانک‌ها تصمیم میگیرد.
سوال: البته آقای سبحانیان هم اشاره کردند که برخی موارد به دولت تکلیف می‌شود.
مظاهری: بله آن هم عرض می‌کنم این بخشی از آن بودجه را گفتند، بنابراین ناترازی بانک‌ها یکی از علل جدی رشد نقدینگی است دریک جمله بگویم این که به بانک‌ها دولت ابلاغ می‌کند که این تسهیلات را بده بعد از محل تسهیلاتی که می‌دهد سپرده ایجاد می‌شود این عمده ریشه رشد نقدینگی از طریق تکلیف به بانک‌ها است، بانک‌ها باید اول سپرده بگیرند از سپرده گذاران و از محل آن تسهیلات دهند، وقتی دولت در مقابل این فشار‌ها قرار می‌گیرد به بانک‌ها دستور می‌دهد که تسهیلات بدهید این قدر به فلان جا، به فلان شرکت، به فلان موسسه و بعد از این تسهیلاتی که می‌دهد تبدیل به سپرده می‌شود نقدینگی می‌شود، مفهوم بانک این جا از بین رفته که باید این را درست کنند، دو ناترازی دیگر هم در صحبت آقای سبحانیان اشاره نشد من اضافه کنم یکی ناترازی در تراز تجاری خارجی ما است و از همه مهم‌تر چیزی که امروز همه ناچار به آن توجه کردند ناترازی درآمد هزینه خانوار است، همه خانوار‌های ما الا یک تعداد استثنا به تعبیر آقای قالیباف می‌گفتند ۴ درصد یا چند درصد مختصری که هستند اقلیت جامعه، اکثریت مطلق جامعه ناترازی درآمد هزینه خانوار با آن مواجه هستند و این چیزی است که دیگر امروز به آن همه رسیده اند و شعار سال هم شده باید به آن بپردازیم، این که ریشه این‌ها و مرجع اصلی و منشا اصلی آن دولت است من این را هنوز هم ادعا دارم، آقای سبحانیان اشاره کردند که مثلا قانونی تصویب می‌شود که هزینه داردو محل تامین ندارد دولت طبق قانون اساسی اصلا شوخی نباید بکند الان دیگر از مرحله شوخی کردن و مجامله و مراعات کردن گذشتیم، دولت باید جدی اگر یک قانونی مجلس هم تصویب کرد عیبی ندارد مجلس هم تصویب کند، اگر قانونی است که هزینه دارد و محل درآمد ندارد دولت باید بگوید طبق قانون اساسی این قانون معتبر و نافذ نیست و من اجرا نمی‌کنم اگر بتواند دولت به یک چنین کاری دست بزند که بگوید من دیگر نقدینگی را بی دلیل رشدش نمی‌دهم ولو با این قانونی که آقای سبحانیان گفت خوب است و ایشان هم که دوست و دانشجو و دانش آموخته خوب اقتصاد هستند انتظار می‌شود داشت به عنوان معاون اقتصادی وزارت اقتصاد که الان نیاید دفاع کند از یک سال و نیم گذشته، من عرض کردم این یک اتفاقی است در ۱۷ و نیم سال گذشته من این جوری می‌توانم بگویم.
سوال: البته آقای سبحانیان گفتند اقداماتی انجام شده، اما کافی نیست.
مظاهری: اصلا کافی نیست یعنی خیلی کم است امروز آقای سبحانیان به عنوان معاون اقتصادی وزارت اقتصاد باید بنشینند کمی جدی‌تر بگویند که چه کار‌هایی نکنیم، این چه کار‌هایی نکنیم هم من با این تعبیر می‌گویم که وقتی کسی مریض می‌شود مثلا چربی اش بالا می‌رود یا قندش بالا می‌رود می‌رود دکتر، دکتر اول به او می‌گوید از امروز به بعد نان خامه‌ای و شیرینی نخور و این دارو‌ها را بخور و این قدر هم ورزش کن آن‌ها هم جای خودش، آلان دولت در مرحله‌ای است که باید بگوییم چه کار‌هایی نکن، قدم اولش همین است که من عرض کردم و آقای سبحانیان هم اشاره کردند هر نوع تصمیمی ولو به شوق خدمت بخواهند بگیرند که درآمدش برایش پیش بینی نشده در درآمد دولت نیست بگویند نمی‌کنیم این را نکنند بهتر است و مردم بیشتر از آن منفعت می‌برند تا این که بگویند می‌خواهیم خدمت کنیم و حالا این یک دانه را انجام دهیم مثل مریضی که قند خونش بالا است بگوید یک دانه نان خامه‌ای که چیزی نیست کسی که دیابت دارد اگر می‌خواهد خوب و سالم شود یک دانه هم نباید بخورد، نکته دوم این که دولت باید تسهیلات تکلیفی را جلویش را بگیرد اگر بتواند این کار را بکند من سه طبقه بندی داریم که مقداری فنی است تسهیلات تکلیفی، اجباری، دستوری آن بحث فنی داخل سیستم بانکی است، ولی دولت از امروز تصمیم بگیرید که دیگر من تسهیلات تکلیفی به بانک‌ها ابلاغ نمی‌کنم مگر مواردی که برای مثلا کار‌های خیلی ضروری پیدا می‌شود آن هم با پیش بینی این که اگر سوخت شد ریسکش را خود من قبول می‌کنم، اگر دولت بتواند جلوی دست درازی و دست اندازی به سپرده‌های مردم در نظام بانکی را از طریق تسهیلات بانکی بگیرد حتما می‌تواند سیستم بانکی را هم اصلاح کند و این کار را انجام دهد، کار دیگری که نباید بکند این است که ما یک درآمد داریم یک فروش دارایی داریم، در زندگی خانوادگی خودمان هم همین است ما کارمند جایی هستیم حقوقی می‌گیریم گاهی هم ممکن است آپارتمانی داریم می‌فروشیم، این حقوقی که می‌گیریم درآمدمان است، اما اگر خانه را فروختیم دارایی ثابتمان را فروختیم، فرش در خانه مان را فروختیم این دیگر درآمد ما نیست ما نباید بگوییم درامد پیدا کردیم یک خانه فروختیم ۲۰۰ میلیون پس ۲۰۰ میلیون درآمد داریم، دولت عواید حاصل از فروش دارایی‌های ثابت، عواید حاصل از فروش دارایی‌های سرمایه‌ای دولت را نباید جزو درآمد خودش منظور کند و به حساب خودش بگوید درآمد پیدا کردم هزینه جاری می‌کنم، اگر بتواند در مقابل این وسوسه که فروش دارایی‌های سرمایه‌ای بالاخص فروش دارایی‌های سرمایه تجدیدناپذیر مثل معادن آهن و مس گرفته تا معادن نفت، دارایی‌های سرمایه‌ای تجدید ناپذیر و بین النسلی این‌ها را جزو درآمد خودش منظور نکند حتما می‌تواند یک اقدام اصلاحی کند این‌ها قانون هم دارد، دولت برای این که جلوی این کار‌ها را بگیرد نیازی ندارد قانون تصویب کند اگر قانون تکمیلی لازم داشت می‌تواند بیاید قانون تکمیلی اش را هم از مجلس بگیرد.
دولت برای ارائه خدماتش از تاسیس، از رشد و حمایت از نهاد‌های عمومی غیردولتی به شدت خودداری کند این یکی از کار‌هایی است که البته برای دولت سخت است، چون نهاد‌های عمومی غیردولتی مدیریت دولتی دارند یعنی مدیران آن جا برای خودشان کار نمی‌کنند و حقوق بگیر هستند درعین حال از قوانین کنترل کننده دولتی معاف هستند. یکی از دلایل و یکی از عوامل این شرایط بحرانی اقتصادی که به وجود آمده عملکرد نهاد‌های عمومی غیردولتی است من نمی‌گویم که برخورد کند با آن‌ها، حداقل این که از امروز که اول فروردین است دولت تصمیم بگیرد از هر نوع حمایت، رشد، توسعه و گسترش نهاد‌های عمومی غیردولتی خودداری کند بگوید ما یک نهاد خصوصی داریم کسی که برای خودش کار می‌کند عوایدش برای خودش است، نهاد‌های عمومی و دولتی هم داریم، نهاد عمومی و غیردولتی جلویش را بگیرد می‌تواند انجام دهد.
سوال: ممنون، آقای دکتر سبحانیان در خدمت شما هستیم.
سبحانیان: همانطور که عرض کردم البته حالا نمی‌خواهم وارد جزئیات فرمایش آقای دکتر شوم، ولی تاکید می‌کنم که بسیاری از این تسهیلات تکلیفی است تسهیلاتی است که به موجب قانون باید شبکه بانکی پرداخت کند و من جا دارد تشکر کنم از عزیزانمان در مجلس شورای اسلامی به ویژه در سال گذشته که برای تدوین قانون بودجه ۱۴۰۲ به نظرم خیلی خوب تلاش شد که تکلیف مضاعفی بر شبکه بانکی کشور تحمیل نشود برای این که همانطور که اشاره شد بسیاری از این تکالیف عملا منجر به اضافه برداشت شبکه بانکی از بانک مرکزی و خلق پایه پولی و نقدینگی بیشتر می‌شود ما در عین حال باید اقدامات دیگری را هم انجام دهیم که دولت در دستور کار خودش قرار داده من در پرانتز عرض کنم تاکید می‌کنم اگرچه دستاورد‌های دولت در حوزه کنترل تورم به نظرم دستاورد‌های قابل توجهی است، در حوزه شاخص قیمت تولیدکننده ما تقریبا از شهریور ۱۴۰۰ که تقریبا اوایل استقرار دولت بود ما نزدیک ۸۱ درصد تورم تولید کننده داشتیم الان این تورم در بهمن ماه به ۳۶ درصد رسیده یا در حوزه تورم مصرف کننده تورم نزدیک به ۶۰ درصد به حدود ۴۳ درصد ما تورم را کاهش دادیم این آمار‌های بانک مرکزی است، اما تورم‌ها بسیار بالا است تورم عدد ۴۰ درصد یا سی و چند درصد تورم بالایی است لذا حتما اقدامات، اقدامات مکفی نبوده، ولی این را عرض کنم که دولت با توجه به این موضوع کمیته‌ای را تشکیل داده برای این که جلوی تصمیمات هزینه زا در همه دستگاه‌های اجرایی را عملا بگیرد و یک فیلتری ایجاد کند برای این که تصمیمات هزینه زا و تورم زا در دولت فیلتر شوند و نگذارد دولت که عملا دستگاه‌ها به تورم در کشور دامن بزنند. ما در حوزه تنوع بخشی به سرمایه گذاری مردم هم داریم اقدام می‌کنیم یکی از چالش‌هایی که متاسفانه از گذشته به ارث رسیده این است که مردم ما برای این که این حجم عظیم از نقدینگی را بروند یک جای مناسبی سرمایه گذاری کنند و از محل آن عایدی به دست بیاورند ندارند، صرفا ما همه را خودمان هدایت می‌کنیم به سمت بازار ارز و طلا، اگر ما بازار‌های خودمان را متنوع کنیم بازار سرمایه را جذاب کنیم تنوع ببخشیم به ابزار‌های سرمایه گذاری مردم، حتما مردم می‌توانند بروند به بازار‌های متنوع تری و هجوم سرمایه گذاری‌ها به بازار سکه و طلا که نوسانات در آن‌ها منجر به افزایش قیمت این کالا‌ها و افزایش تورم می‌شود را ما خواهیم گرفت این را هم داریم با همکاری دستگاه‌های مرتبط با دولت دنبال می‌کنیم اگر این نوسانات ارزی که مستحضرید بخش قابل توجهی از آن ناشی از جنگ ترکیبی بود که برعلیه ملت ایران راه انداختند و البته بخشی از ان نشات گرفته از سیاست‌هایی بود که در دولت داشت اعمال می‌شدو به حمدالله بخش قابل توجهی از آن اصلاح شد اگر این نوسانات ارزی نبود ما حتما شاهد کاهش بیشتر تورم بودیم امیدوارم که با تدابیر و اختیارات خوبی که بانک مرکزی و همکاران عزیز ما در آن بانک گرفتند برای کنترل نوسانات ارزی با کاهش این نوسانات ارزی ما بتوانیم در سال جاری شاهد کنترل و کاهش بیش از پیش تورم در کشور باشیم.
سوال: ارتباط ما برقرار است با آقای دکتر قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی سلام بر شما، بحث تورم است بحث ناترازی‌هایی که آقای دکتر سبحانیان هم به آن اشاره کردند یکی از ناترازی‌ها بحث ناترازی بانکی است خوب اقدامات مختلفی برای آن بحث نظم بخشیدن به اقدامات در نظام بانکی کشور انجام شد فکر می‌کنید الان مهمترین اقداماتی که باید انجام شود یا تقویت شود برای این که درسال جدید ما بتوانیم مهار تورم را به شکل جدی‌تر و قوی تری دنبال کنیم چه مواردی است؟
قربانی: این شعاری که رهبر معظم انقلاب بسیار هوشمندانه برای سال جاری انتخاب کردند قاعدتا دو تا از وظایف بانک مرکزی هم است یعنی حفظ ارزش پول و هم کمک به رشد اقتصادی، بحث این جا است که به طور معمول در ادبیات اقتصاد کلان زمانی که مهار تورم می‌خواهد صورت بگیرد هزینه‌هایی از باب رشد دارد، لذا بحثی که این جا مطرح شده این است که چگونه ما مهار تورم کنیم با حداقل هزینه در سمت رشد اقتصادی و حتی رشد اقتصادی را بتوانیم افزایش دهیم. این چیزی است که در آن بعنوان تورم زداییکم هزینه در ادبیات اقتصادی استفاده می‌کنند علت هم این است که اصولا کشور‌ها نمی‌توانند با تورم بالا با ایجاد تورم، رشد پایدار ایجاد کنند بلکه تورم از یک سطحی می‌گذرد خودش عامل ضد رشد می‌شود، چون نا اطمینانی را در اقتصاد تشدید می‌کند و موجب لطمه به سرمایه گذاری و تولید می‌شود آن چیزی که ما الان باید مدنظرمان باشد این است که عنایت داشته باشیم هم تورم و هم تولید برآیند سیاست‌های اقتصادی و تصمیماتی است که توسط سیاست مداران و نهاد‌های مختلف استفاده می‌شود بر همین اساس ما در سال جاری براساس کاری که قبلا شروع کرده بودیم با همین رویکرد، مجموعه سیاست‌ها و اقدامات را در این زمینه شناسایی کردیم که شامل سیاست‌های پولی، اعتباری، ارزی، تجاری، نظارتی یعنی بحث نظارت بر بانک ها، سیاست‌های مالی و بودجه دولت و همین طور مدیریت انتظارات و دیپلماسی است ما برای این که بتوانیم این محور‌ها را برویم باید به صورت هم راستا و هماهنگ اقدام کنیم در غیر این صورت اگر ما بیاییم فقط یک بحثی را مطرح کنیم، ولی دستگاه‌های مختلف به آن الزام نداشته باشند به آن هدف نمی‌رسیم لذا سال جاری مهمترین رویکردی که باید بین دستگاه‌های ستادی باشد هماهنگی سیاستی است در این راستا یعنی نمی‌شود بانک مرکزی فرضا بیاید کنترل نقدینگی و پایه پولی و اصلاح نظام بانکی را در پیش بگیرد از آن طرف همانطور که میهمانان عزیز اشاره کردند ما شاهد دستوراتی باشیم که این خودش تشدید کننده ناترازی باشد یا بیاییم اقداماتی را کنیم که این خودش باعث شوک عرضه شود یعنی باعث شود هم منحنی عرضه در اقتصاد کم شود و بیاید سمت چپ و رشد اقتصادی را لطمه بزند و هم قیمت‌ها بالا برود لذا بحث مدیریت انتظارات را باید این جا بسیار تاکید کنیم.
سوال: ممنون، هم بحث همکاری همه دستگاه‌ها برای مدیریت و مهار تورم و هم اقداماتی که بانک مرکزی انجام داده و در دستور کار دارد، آقای مظاهری جمع بندی بفرمائید.
مظاهری: آقای قربانی درست فرمودند من چند تا انجام ندادنی است که بعدا مطرح می‌کنیم نکته‌ای که هر دو بزرگوار اشاره کردند این که به ما تکالیفی می‌شود که باید انجام دهیم، آقای قربانی، آقای سبحانیان، آقای دولت تکالیفی که به شما انجام می‌شود منابع ندارد نباید انجام دهید شما طبق قانون اساسی می‌توانید بگویید من نمی‌توانم انجام دهم، آقای قربانی دوست و همکار ما در بانک بودند باید بگویند اولین مرحله‌ای که تکالیفی که برای سیستم بانکی انجام می‌شود که برای آن سپرده وجود در بانک‌ها وجود ندارد بگویند سپرده اش را نداریم تکلیف دارید می‌کنید ما چنین سپرده‌ای نداریم باید بانک مرکزی نقدینگی ایجاد کند که نمی‌کند، قدم دوم این که حتی تکالیفی که سپرده دارد آن تکالیف را هم باید بگویند که مجلس نباید به ما تکلیف کند ما وکیل سپرده گذار هستیم خودمان باید تصمیم بگیریم آقای قربانی باید این را محکم بایستند از آقای سبحانیان و از دیگر اعضای دولت هم خواهش می‌کنم که اصلا این کلمه را بکار نبرند که از ما به ارث رسیده، از کجا ارث رسیده؟ از دولت آقای احمدی نژاد و آقای خاتمی رسیده دیگر این جمله، جمله قابل قبولی برای دولت نیست از دید مردم من بعنوان یک شهروند برای من دولت‌های قبلی و این دولت همه دولت جمهوری اسلامی هستند هی بخواهد بیندازد گردن دولت قبلی، این کار‌ها را نکنید.
سوال: آقای سبحانیان جمع بندی شما را بشنویم.
سبحانیان: ما این جا بحث سیاسی نکردیم این هم که گفته شد ارث رسیده منظور این است که ما در سی، چهل سال پنجاه سال گذشته این کار را نکردیم باید انجام دهیم، من اصلا بحث سیاسی نکردیم موضوع دوم این که فقط بحث را تقلیل ندهیم به تکالیفی که انجام شده صرفا آقای دکتر بحث تسهیلات تکلیفی را اشاره کردند من عرض کردم که این به موجب قانون اتفاق می‌افتد حتما بسیاری از این ناترازی‌ها برمی گردد به عزم و اراده دولت که باید آن را حل کند و حتما کمک و همراهی مجلس
مجری: ممنون، فرصت تمام شد انشالله در برنامه بعدی این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.