روش های مبارزه با حلزون یا لیسک

نرم تنان دسته بزرگی از جانوران بی مهره می باشند. تعدادی از این جانوران از آفات مهم کشاورزی بوده و در بسیاری از مزارع و باغات باعث ایجاد خسارت می شوند. خسارت نرم تنان در مناطق مرطوب بیشتر از سایر نقاط می باشد زیرا آنها وابستگی شدیدی به رطوبت و آب دارند. در ادامه روش های کاربردی مبارزه با حلزون، راب یا لیسک بیان شده است پس با ما همراه باشید.

مبارزه با حلزون، راب و لیسک آفات خسارت زا در کشاورزی:

حلزون ها و لیسک ها دو تا از خانواده های مهم نرم تنان هستند که باعث خسارت در محصولات کشاورزی می شوند. این آفات با تغذیه از قسمت های مختلف گیاه در طول شب باعث کاهش عملکرد و خسارت به کشاورزان و باغداران می شوند. علائم خسارت حلزون ها و لیسک ها به صورت ایجاد حفراتی در برگ، پاره شدن قسمت های مختلف برگ، کاهش قطر ساقه و کاهش تعداد آن و ترشح مواد چسبنده روی گیاه می باشد.

حلزون(Snails):

حلزون و لیسک به دلیل شباهت های زیادی که باهم دارند در بعضی مواقع اشتباه گرفته می شوند. فعالیت حلزون ها در شرایط مرطوب بیشتر ولی لیسک ها عموما خشکی زی می باشد. این جانوران بر روی کمر خود پوششی از گوشت ضخیم دارند که از اعضای داخلی بدن او حفاظت می کند.

این پوشش گوشتی داخل صدفی به شکل مارپیچ قرار دارد که در لیسک ها این طور نمی باشد. حلزون ها گیاهان مرده، برگ و قارچ ها را می خورند و محیط را تمیز می کنند اما علاقه زیادی به گیاهان زنده نیز دارند. در مناطقی که رطوبت بالا به گیاهان مختلف حمله می کند و باعث خسارت به آنها می شود.

بنابراین می بایست برای مبارزه با حلزون در این مناطق اقدام کرد. گونه های حلزون قهوه ای، حلزون سفید، حلزون قهوه ای بزرگ و حلزون صدف شفاف از جانوران خسارت زا در این گروه می باشند.

نحوه خسارت حلزون در گیاهان

راب یا لیسک(Slugs):

لیسک ها معمولا در باغات مرکبات باعث ایجاد خسارت می شوند. این جانوران خاکستری، قهوه ای یا قهوه ای مایل به نارنجی می باشند. در شرایط خشکی و یخبندان و همچنین وزش باد فعالیت لیسک کاهش یافته یا متوقف می شود.

این حشرات نیز مانند حلزون ها با تغذیه از قسمت های مختلف گیاهان باعث خسارت به آنها می شوند. گونه های راب خانگی، راب گلخانه ای و راب زرد از خسارت زا ترین گونه ها در این جانوران می باشند.

راب یا لیسک

حلزون قندهاری(Helicella candeharica L. Pfr):

این گونه از حلزون ها به رنگ خاکستری یا سفید دارای نوارهای قهوه ای رنگ می باشد. خسارت ایجاد شده توسط این آفت در مناطق شمالی کشور و شهرهای تهران، کرج، آذربایجان، خراسان، اصفهان و شیراز گزارش شده است. حلزون های قندهاری معمولا از پوشش سبز زیر درختان میوه تغذیه می کنند ولی گاهی ممکن است از پوست تنه یا برگ درختان نیز تغذیه کنند.

حلزون قهوه ای مرکبات(Caucasotachea lencoranea Mouss):

یک گونه دیگر از حلزون ها، حلزون قهوه ای مرکبات می باشد. این آفت درون صدف هایی به رنگ قهوه ای مایل به زرد قرار دارد و دارای 5 نوار قهوه ای می باشد. این آفت در مناطق مختلف استان مازندران در پاییز و بهار از درختان مرکبات، درختان زینتی، سبزیجات و صیفی جات تغذیه می کند و باعث خسارت به آنها می شود.

راب خاکستری(Parmacella ibera Eichw):

یکی از مهم ترین آفات مرکبات در نواحی شمالی کشور راب خاکستری می باشد. این جانوران معمولا به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای می باشند. راب خاکستری از درختان و انواع گیاهان تغذیه کرد و باعث کاهش شدید عملکرد و خسارت به آنها می شود.

روش های مبارزه با حلزون، راب یا لیسک:

برای کنترل به مبارزه با نرم تنان مانند حلرزون و راب می بایست به یسری نکات مانند نوع گونه، روش زندگی و نحوه ایجاد خسارت در گیاهان توجه کرد. در ادامه یکسری راهکارهای عمومی برای مبارزه با حلزون ها و راب یا لیسک ها بیان شده است:

روش های بیولوژیکی مبارزه با حلزون

• استفاده از دشمنان طبیعی حلزون ها و راب ها مانند کلاغ، غاز، اردک، موش آبی، خار پشت، مگس ها، کنه ها، سخت پوشان و … که از آنها تغذیه می کنند به کنترل خسارت توسط آنها کمک زیادی می کند.

روش های فیزیکی مبارزه با حلزون 

• جمع آوری و از بین بردن حلزون ها و لیسک ها در مزارع و باغات کوچک
• استفاده از تله های سفالی یا تکه چوب های پهن به منظور گیر انداختن این حشرات درون تله و سپس معدوم کردن آنها
• ایجاد نوارهای حفاظتی با مواد جذب کننده رطوبت مانند آهک، خاکستر، پودر سیلیس، نمک خوراکی، شلتوک برنج، سولفات مس، سولفات آمونیم و … در محدوده ی مزارع و باغات باعث از دست رفتن آب بدن حشرات و از بین رفتن آنها می شود.

استفاده از تله برای به دام انداختن حلزون یا راب

روش های زراعی مبارزه با حلزون

• شخم عمیق زدن و بهم زدن ساختار خاک پس از تخم ریزی این آفات به منظور نابودی تخم ها و پناهگاه های این جانوران
• مبارزه با علف های هرز مزرعه
• مدفون کردن مواد و بقایای گیاهی به منظور کاهش مواد غذایی در دستری این نرم تنان
• اجرای تناوب زراعی و کاشت محصولاتی که جذابیتی زیادی برای حلزون ها و راب ها ندارند.
• رعایت عمق کاشت مناسب سبب کاهش دسترسی این آفات به بذور می شود.
• تغییر زمان کاشت به منظور مبارزه با حلزون به طوری که بذور گیاهان قبل از شروع شدن خسارت توسط حلزون ها و راب ها دوره جوانه زنی را سپری کنند.
• افزایش فاصله آبیاری و افزایش فاصله کاشت باعث کاهش رطوبت نسبی محیط و ایجاد شرایط نامساعد محیطی برای رشد حلزون ها و راب ها
• کاشت گیاهان دافع حلزون ها مانند نعنا، سیر، پیازچه، مریم گلی، آفتابگردان به منظور دور کردن این جانوران از محیط مزرعه یا باغ و همچنین کاشت گیاهان جاذب این جانوران مانند کاهو، کلم، باقلا، لوبیا، همیشه بهار در اطراف مزرعه به منظور تجمع آنها و کاهش خسارت به باغات و مزارع

روش های شیمیایی مبارزه با حلزون، راب یا لیسک

در صورتی که جمعیت و خسارت های حلزون ها و راب ها درون مزارع و باغات به حدی باشد که با روش های فوق قابل کنترل نباشد، می بایست به روش های شیمیایی برای از بین بردن این آفات استفاده کرد. مبارزه شیمیایی باید در زمانی که شرایط محیط برای فعالیت آنها مناسب باشد صورت گیرد. سمومی که برای مبارزه با حلزون ها و راب ها استفاده می شوند عموما حلزون کش نامیده می شود.

• طعمه پاشی و استفاده از سموم حلزون کش متالدئید 6 درصد به میزان 20 تا 25 کیلوگرم در هکتار. این حلزون کش به صورت تماسی و گوارشی اثر می کند. پس از خوردن این سموم توسط حلزون ها یا لیسک ها آنها از خود یکسری مواد لزج ترشح می کنند و می میرند.
• طعمه پاشی به منظور مبارزه با حلزون می بایست از هنگام عصر یا شب که این آفات فعالیت بیشتر دارند صورت گیرد و برای جذب بهتر حلزون ها به سمت طعمه می توان مقداری ملاس چغندرقند به آن اضافه کرد.