ال‌نینو چیست و چه زمانی اتفاق می افتد ؟!

ال‌نینو چیست ؟

ال‌نینو یک نوسان در سیستم جوی - اقیانوسی در ناحیه‌ی حاره‌ای اقیانوس آرام است که تاثیرات بسیار بزرگی بر روی آب و هوا در سراسر کره‌ی زمین دارد.

از جمله‌ی این تاثیرات می‌توان بارش‌های شدید در پهنه‌ی قاره‌ی آمریکای جنوبی و همچنین پرو را نام برد که باعث جاری شدن سیل‌های مخرب می شود. و از آن طرف، خشکسالی در غرب اقیانوس آرام و حتی گاهی اوقات آتش‌سوزی‌های ویرانگر در استرالیا.

ال‌نینو یا ال‌نینیو (به اسپانیایی: El Niño) یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیّارهٔ زمین می‌شود از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشک‌سالی، قحطی و اپیدمی اشاره کرد.

ال نینو یکی از هزاران پدیده‌ای است که تاثیر خود را در بارش‌ها نشان می‌دهد.

ال‌نینیو به‌طور ساده عبارت است از یک رخداد اقلیمی کلان که در اثر رها شدن انرژی انباشته در بزرگترین حوزه اقیانوسی جهان یعنی جنوب اقیانوس آرام رخ می‌دهد. نشانه اولیه آن هم تغییر جهت جریان آب‌های سرد و گرم و همچنین بادهای این منطقه است .

دلایل وقوع ال نینیو

• گردش واکر

این گردش یک گردش اتمسفری، در صفحه‌ای عمود بر استوا می‌باشد که با صعود هوا در غرب آرام استوایی و نزول هوا در شرق آرام استوایی شکل می‌گیرد و همراه با آن بادهای سطحی شرقی و بادهای غربی فوقانی به موازات استوا در سطح وسیعی از حوضهٔ آرام استوایی ایجاد می‌شود. در واقع گردش واکر به‌دلیل وجود گرادیان دمای سطح دریا در طول استوا، میان دماهای بالا در غرب آرام استوایی و دماهای پایین در شرق آرام استوایی، شکل می‌گیرد، و قویاً در ارتباط با رویداد انسو است.

• شکل‌گیری شیب دما

در شرایط عادی منطقه، در غرب آرام حاره‌ای به واسطهٔ بادهای تجارتی جنوب شرقی نسبتاً آرام، گرایش حاصل از تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن آب‌های اقیانوس می‌شود.

به‌طور همزمان بادهای تجارتی جنوب شرقی موجب فرارفت آب‌های گرم به سمت غرب می‌شوند؛ بنابراین در غرب آرام حاره‌ای یک انباشتگی از آب‌های با دماهای بالا به وجود می‌آید و تراز دریا در این منطقه بالا است. حال به دلیل تنش باد شرقی در آرام استوایی حرکتی به سمت قطب در لایه اکمن اقیانوسی ایجاد می‌شود و در پی آن به دلیل پیوستگی، فراجهندگی آب سرد در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی به وجود می‌آید که این علتی بر وجود زبانه آب خنک در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی است.

• مراقبت ال نینو

دانشمندان آمریکایی پس از ال نینوی سال‌های ۹۸–۱۹۹۷ که باعث کشته شدن حدود ۲۳ هزار نفر شد، شبکه‌ای از راهنماهای شناور را در سرتا سر اقیانوس آرام نصب کردند. تحقیقات علمی دربارهٔ چگونگی عمل کرد اتمسفر و جریان‌های اقیانوسی می‌تواند به هواشناسان امکان پیش‌بینی بلند مدت وضع آب‌وهوا را بدهد، کمکی حیاتی برای آماده شدن در مقابل سیل و خشک‌سالی.

زمانی که ال‌نینو اتفاق نمی‌افتد

در سال‌های طبیعی، زمانی که ال‌نینو اتفاق نمی‌افتد، بادهای تجاری در سراسر ناحیه‌ی حاره‌ای اقیانوس آرام به سمت غرب می‌وزند. این بادها، آب‌های گرم سطحی را در غرب اقیانوس آرام انباشته می‌کنند. به گونه‌ای که حتی سطح آب در اندونزی 1.2 متر بالاتر از سطح آب در اکوادور می‌شود.

در این زمان دمای آب سطح اقیانوس در قسمت غربی، تقریبا 8 درجه گرمتر از سمت شرقی است. پایین آمدن دمای آب در محدوده‌ی آمریکای جنوبی، باعث می‌شود که آب‌های سرد بتوانند از مناطق عمیق‌تر اقیانوس بالا بیایند. این آب‌های سرد عمق اقیانوس سرشار از موادمغذی هستند. که برای بهره برداری از اکوسیستم‌های دریایی، شیلات و... بسیار مفید هستند.

به خاطر هوای گرم مناطق شرقی اقیانوس آرام، بارش باران، در این مناطق اتفاق نمی افتد. در نتیجه مناطق شرقی حاره ای اقیانوس آرام نسبتا خشک باقی می‌مانند.

در هنگام ال‌نینو بادهای تجاری در مناطق مرکزی و غربی اقیانوس آرام ضعیف می‌شوند و این شرایط به یک رکود دمایی در مناطق شرقی، و یک افزایش دمایی در مناطق غربی اقیانوس آرام منتهی می‌شود.

مشاهدات نشان می‌دهد که به عنوان مثال، در سال‌های 1982 و 1983 خط همدمای 17 درجه، حدود 150 متر پایین رفته است. این پایین رفتن خط همدما، باعث کاهش کارایی آب‌های سرد سطحی می‌شود و در نتیجه ذخایر مواد مغذی که دورن آب‌های اعماق اقیانوس قرار دارند، به سطح نمی‌رسند.

پیش از این، کارشناس هواشناس گفته بود که پدیده ال نینو در صورت اثرگذاری، استان‌های نواحی زاگرس شمالی، شمال غرب و جنوب وشرق ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد که زمینه‌ساز افزایش بارش‌ها می‌شود.

به گفته «امیر حسین نقشینه»، تا اوایل زمستان احتمال وقوع بارش بیش از نرمال در جنوب شرقی کشور 35 درصد، نیمه غربی خزر و بخش‌های از جنوب وشرق کشور 50 درصد و سایر مناطق کشور بیش از 65 درصد برآورد می‌شود.